ALEVI CEVIK BIR
Erzurum'da Heteredoks* Islam
Yavuz Sultan Selim ve onun Dogu Anadolu siyasetinintakipcisi olan Kanuni Sultan Suleyman, tipki Osmanli Devleti gibi bir Turkmen olusumu olan Safevi Devleti'ne karsi Erzurum'u, adeta bir Sunni kale olarak tahkim ettiler.
Osmanli Erzurum'unun dogusu, temel ivmesini, bu Dogu AnadoluOsmanli Guvenlik Konsepti'nden alir.
Safevi Devleti bir anlamda, Osmanli yonetimi ile ihtilafa dusen bir bolum Anadolu Turkmeni'nin, Azerbaycancografyasina cekilip oradaki yine Turkmen unsurlarla birleserek kurdugu Anadolu muhalifi bir Turkmen Devleti'dir.
Safevi Devleti, Anadolu'dan milyonlarca Turkmen'i alarak bugunku Iran'a goturdu.
Bu hengamede Hinisli ve Ispirli Turkmenlerin de Erzurum vecevresinden Safevi Devleti'ne katilan asiretler oldugunubiliyoruz.
16. yuzyil, Turkmen asiretlerinin Osmanli-Safevi devletleriarasinda kah o yana kah bu yana gidip geldigi bir arayisyuzyilidir.
Osmanli Devleti, Safevi yanlisi siyasetleri acimasizca da olsatakip ederek sindirmis, Iran tarafina gidemeyen bu Sah yanlisizumreler, Osmanli takibinden kurtulmak icin orman iclerine, kus ucmaz kervan gecmez dag baslarina cekilerek buralarda adeta kendilerini umumihayattan tecrid etmislerdi.
Bu tecrit, Osmanli mulkunun temel Islam yorumu olan Sunniligin yanina ikinci bir Islam yorumu alan Aleviligigetirecektir.
Her ne kadar Anadolu Aleviligi, Osmanli-Safevi mucadelelerinden cok oncelere, Anadolu Selcuklularina kadargoturulurse de, gunumuz heteredoks Islam'i olan Alevilik, temel paradigmalarini Yavuz Sultan Selim-Sah Ismailceliskisinden alir.
Gunumuz Turkiye'sinde genel nufusun yuzde 6-7'lik bir bolumunu Alevi yurttaslarimiz olusturuyor.
Bu oran Erzurum icin daha dusuktur.
Ancak Erzurum, ulke capinda cok taninan ve kendisinden hizmetbeklenen bircok Alevi hemsehriye sahip iller arasindadir.
Turk-Is Baskani Bayram Meral Senkayalidir.
Turk futbolunun ve Turk otelcilik sektorunun onemli ismi Adnan Polat Askalelidir.
Yine Askale'den baglama sanatcisi ve eski parlamenter Arif Sag cikmistir. Kop Dagi'nin etegindeki Pirnakapan Koyu'nden yetisen televizyon gazetecisi Erturk Yondem, yaptigi ilginc programlarla genis kitlelere seslenmektedir.
Son siyasi olaylarla adini sikca duydugumuz ve gelecekte ismi uzerinde cesitli spekulasyonlar yapilan Orgeneral Cevik Bir de Horasan Ilcemizin Endek Koyu'nden bir Alevi hemsehrimizdir. Bu havalide tanimmis bir zat olan Urusan Efendi'nin ogludur.
Erzurum Alevileri, ne hikmetse Erzurum'a ozgu bir tavra sahiptir ve baska yerlerdekine pek benzemez.
Dogup buyudugum Sivircik Mahallesi Alevi yurttaslarimizin yogun bir bicimde yerlestigi Gumusgoz'le ic iceydi.
Biz cocuklar, Alevi-Sunni ayirimi bilmezdik, ergen kisilerin ise ancak erbabi bu heteredoks zumreyi ayirt edebilirdi.
Palandoken Ilkokulu'na giderken gectigimiz Dere Sokagi'nda Kamer Sevki isminde, cevresinden cok ilgi goren bir yaslica dede vardi. Kircil beyaz sakali, pos biyiklari, degisik turdeki bastonu ve renkli kiyafeti ile surekli ilgimizi cekerdi. Zaman zaman onu Narmanli Camii'nde cemaatle namaz kilarken gorur, ozellikle Sunni cemaatte pek gorulmeyen, goz yasli, hickirikli dualari ile cevresini etkiledigine tanik olurduk.
Butun bunlari durup dururken hatirlamamin elbette bir sebebi var.
Malum darbe ve ihtilal soylentilerinin icinde adindan soz edilen bir dehset senaryosu: "Turkiye'de Baasci ve mezhepci modelde (Suriye ornegi) bir diktatorluge hevesli olanlar var." diye, surekli kendini teblig edip duruyor...
Turk-Is, DISK ve Esnaf Dernekleri Konfederasyonu'nun basinda uc Alevi kokenli liderin bulunmasi ve yine Alevi kokenli hemsehrimiz Cevik Bir'in devamli sicak siyaset hattini isgal etmesi bu soylentileri ister istemez beslemistir.
Bundan yuzyillar oncesine dayali bir tarihi saflasmanin gunumuze kadar isleyegelmis yaralarini sarmakvarken, koz tutmus yaralari yeniden kanatmak, ancak bu milletin ve devletimizin dusmanlarinin projesi olabilir.
Hayatimin en sikintili yazilarindan birini yazdim.
Ama, galiba bu yaziyi birilerinin yazmasi gerekiyordu.
*Heteredoks: Bilinen Islami kurallara aykiri.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder